Karty zabytków architektonicznych

Karty zabytków architektury PDF

pdfBronowo-Zalesie_19_młyn_elektryczny.pdf412.02 KB

pdfBronowo-Zalesie_19_park_dworski.pdf699.15 KB

pdfBronowo-Zalesie_dz._nr_6-3_kapliczka.pdf357.55 KB

 pdfBrwilno_ul._Kościelna_3_cmentarz_przykościelny.pdf551.3 KB

pdfBrwilno_ul._Kościelna_3_dzwonnica_kościoła.pdf408.52 KB

pdfBrwilno_ul._Kościelna_3_kościół.pdf538.17 KB

pdfBrwilno_ul._Kościelna_6_bud._mieszkalny.pdf520.95 KB

pdfBrwilno_ul._Kościelna_6_przystań_stacji_wodnej.pdf405.23 KB

pdfBrwilno_ul._Płocka_90_Antoniówka.pdf546.35 KB

pdfBrwilno_ul._Płocka_90_park.pdf561.75 KB

pdfBrwilno_ul._Słoneczna_cmentarz.pdf584.75 KB

pdfBrwilno_ul._Słoneczna_dz._nr_89-2_kapliczka.pdf468.58 KB

pdfKobierniki_10.pdf470.72 KB

pdfKobierniki_dz._nr_46_krzyż.pdf355.63 KB

pdfKowalewko_dz._nr_60-9_kapliczka.pdf488.44 KB

pdfKruszczewo_dz._nr_3_cmentarz.pdf533.88 KB

pdfMaszewo_dz._nr_67-5_75_kapliczka.pdf389.58 KB

pdfNowe_Bronowo_dz._nr_108-1_kapliczka.pdf426 KB

pdfNowe_Proboszczewice_ul._Floriańska_7_dwór.pdf368.96 KB

pdfNowe_Proboszczewice_ul._Floriańska_7_park.pdf445.57 KB

pdfNowe_Trzepowo_55a_ogród.pdf622.93 KB

pdfNowe_Trzepowo_55a_szkoła.pdf572.13 KB

pdfNowe_Trzepowo_dz._nr_141_142_cmentarz.pdf461.27 KB

pdfOgorzelice_10-5_dwór_w_zespole.pdf397.42 KB

pdfOgorzelice_10_zespół_dworsko-folwarczny.pdf246.13 KB

pdfOgorzelice_10-5_spichlerz_i_stodoła.pdf403.55 KB

pdfOgorzelice_10_zespół_dworsko-folwarczny.pdf246.13 KB

pdfOgorzelice_dz_nr_70_kapliczka.pdf590.19 KB

pdfSrebrna_29_dwór_w_zespole.pdf422.21 KB

pdfSrebrna_29_park_w_zespole.pdf387.32 KB

pdfSrebrna_46_gorzelnia_w_zespole.pdf449.69 KB

pdfSrebrna_46_magazyn_spirytusowy_w_zespole.pdf393.04 KB

pdfSrebrna_46_spichlerz_w_zespole.pdf426.71 KB

pdfSrebrna_dz._nr_60-2_kapliczka.pdf365.88 KB

pdfSrebrna_dz._nr_61_park_leśny_w_zespole.pdf623.33 KB

pdfStara_Biała_64a_plebania.pdf380.66 KB

pdfStara_Biała_65_kościół.pdf554.12 KB

pdfStara_Biała_65_ogrodzenie_kościoła.pdf515.04 KB

pdfStara_Biała_dz._nr_102_krzyż.pdf531.67 KB

pdfStara_Biała_dz._nr_113_cmentarz_rzymsko-katolciki.pdf652.76 KB

pdfStara_Biała_dz._nr_121_kapliczka.pdf436.27 KB

pdfStara_Biała_dz._nr_126-2_kapliczka.pdf406.39 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Floriańska_1_plebania.pdf518.05 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Floriańska_dzwonnica.pdf369.43 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Floriańska_kapliczka.pdf564.59 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Floriańska_kościół_parafialny_pw._św._Floriana.pdf709.34 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Płocka_cmentarz.pdf655.22 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Płocka_dz._268-15_ul._Włoczewska_kapliczka.pdf378.66 KB

pdfStare_Proboszczewice_ul._Płocka_kaplica_cmentarna.pdf396.92 KB

pdfWyszna_17a_młyn_elektryczny.pdf488.34 KB

pdfWyszna_17_dom_młynarza.pdf369.73 KB

Informacje dla właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy objętych gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi

Właściciel nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne może złożyć oświadczenie o wyłączeniu się z gminnego systemu odbierania odpadów komunalnych – nie dotyczy części niezamieszkałej nieruchomości mieszanej.
W oświadczeniu właściciel nieruchomości jest zobowiązany do wskazania przedsiębiorcy, z którym zawarł umowę na odbiór odpadów komunalnych oraz dołączenia do oświadczenia kopii tej umowy, pod rygorem nieskuteczności oświadczenia.

Właściciel nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne może złożyć oświadczenie o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę wyłącznie w następujących przypadkach:

  • w terminie 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały rady gminy o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c ust. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach),
  • w terminie 60 dni od dnia powstania nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne objętej uchwałą rady gminy o odbieraniu odpadów komunalnych od właściciela tej nieruchomości (art. 6c ust. 3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ),
  • w terminie wyznaczonym przez wójta, nie krótszym niż 60 dni od dnia zamieszczenia informacji o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, jeżeli właściciel nieruchomości jest objęty tym systemem. Informacja jest zamieszczana na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty (art. 6c ust. 3c ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach).

Oświadczenie o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę złożone w terminie wyznaczonym, nie krótszym niż 60 dni od dnia zamieszczenia informacji o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych nie może być odwołane przez okres obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.
Obecnie realizowana jest umowa na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, która  została zawarta na okres od 1 lipca 2021 r. do 30 lipca 2022 r.

Dane statystyczne

Gmina Stara Biała jest położona w środkowo-zachodniej części województwa mazowieckiego, nad północnym brzegiem Wisły. Najbliższym miastem powiatowym jest Płock. Jest to gmina wiejska. Urząd Gminy znajduje się w miejscowości Biała. Gmina dzieli się na 24 sołectwa, które są jej jednostkami pomocniczymi. Są to:

  • Biała (546 ha)
  • Bronowo Kmiece (135 ha)
  • Bronowo-Zalesie (492 ha)
  • Brwilno (1372 ha)
  • Dziarnowo (737 ha)
  • Kamionki (566 ha)
  • Kobierniki (339 ha)
  • Kowalewko (290 ha)
  • Kruszczewo (287 ha)
  • Ludwikowo (64 ha)
  • Mańkowo (246 ha)
  • Maszewo (385 ha)
  • Maszewo Duże (263 ha)
  • Miłodróż (199 ha)
  • Nowa Biała (289 ha)
  • Nowe Bronowo (169 ha)
  • Nowe Draganie (216 ha)
  • Nowe Proboszczewice (512 ha)
  • Nowe Trzepowo (469 ha)
  • Ogorzelice (321 ha)
  • Srebrna (497 ha)
  • Stara Biała (735 ha)
  • Stare Draganie (220 ha)
  • Stare Proboszczewice (489 ha)
  • Trzebuń (447 ha)
  • Ulaszewo (209 ha)
  • Włoczewo (401 ha)
  • Wyszyna (209 ha)

Miejscowości: Ludwikowo, Nowe Bronowo, Ogorzelice i Stare Draganie mają status wsi przypisanych do sołectw. I tak: Ludwikowo jest przypisane do sołectwa Ulaszewo, Nowe Bronowo do sołectwa Bronowo Kmiece, Ogorzelice do sołectwa Nowe Proboszczewice i Stare Draganie do sołectwa Nowe Draganie.

Ogółem powierzchnia gminy wynosi 111,12 km2, co stanowi 6,18% powierzchni powiatu płockiego, 0,31% powierzchni województwa mazowieckiego i 0,03% powierzchni Polski.

Grunty rolne stanowią 80,0%, lasy 10,7%, inne grunty 7,8%, a nieużytki 1,5% powierzchni gminy.

Przez tereny Gminy przebiegają drogi:

  • gminne długości 64,239 km
  • powiatowe długości 45 km
  • wojewódzkie długości 24,827 km
  • droga krajowa Nr 60 długości 1 km

oraz linia kolejowa łącząc Płock z Sierpcem.

Z Płockiem gmina jest połączona miejskimi liniami komunikacyjnymi nr 1, 5, 6, 11, 16, 17, 18, 23.

Położenie Gminy

Gmina Stara Biała jest położona w środkowo-zachodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie płockim.

Gmina Stara Biala

Gmina sąsiaduje z Miastem Płock, PKN Orlen oraz gminami: Bielsk, Radzanowo, Nowy Duninów, Brudzeń Duży, Gozdowo. Od Warszawy dzieli ją 118 km, natomiast od siedziby władz powiatu - Płocka - 10 km.

Zabytki

Warto również wspomnieć o zabytkach, a zarazem atrakcjach turystycznych gminy. Do najważniejszych i najciekawszych obiektów zabytkowych należą:

·Grodzisko słowiańskie z X wieku zwane Kosmatą Górą lub Szwedzkimi Okopami w Nowych Proboszczewicach.

·Zespół pałacowo-parkowy w Srebrnej - wspaniale odrestaurowany XIX - wieczny obiekt, aktualnie ośrodek wypoczynkowo-szkoleniowy ORLEN S.A.

·Drewniany kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła w Brwilnie - wzmiankowany w 1395 roku, obecny kościół wystawiony w roku 1740, jeden z najcenniejszych zabytków architektury drewnianej w powiecie płockim.

·Dwór w Nowych Proboszczewicach z 1906 r., położny w parku z początków XX w.

·Miejsce pamięci narodowej w lasach brwileńskich upamiętniające miejsce egzekucji ponad trzystu mieszkańców Płocka i okolic, rozstrzelanych przez hitlerowców w styczniu 1940 roku oraz 16 i 17 stycznia 1945 roku.

·Kościół p.w. św. Jadwigi Śląskiej w Starej Białej z 1879 roku - murowany, zbudowany w stylu noegotyckim, w kaplicy kościoła marmurowy ołtarz z 1938 roku i dziewięć figularnych witraży z 1937 roku.

·"Antoniówka" w Brwilnie - oryginalna piętrowa budowla drewniana położona na skarpie wiślanej, w parku wiejskim, w sąsiedztwie dużego kompleksu leśnego, której fundatorem był arcybiskup płocki Antoni Julian Nowowiejski, aktualnie Dom Opieki Społecznej.

·Kościół pw. Św. Floriana w Starych Proboszczewicach wzniesiony w latach 1868-1869. W pobliżu kościoła znajduje się dzwonnica z początku XX w. i budynek murowany, obecnie plebania, z 3 ćw. XIX w.

·Zespół szkolno-parkowy w Nowym Trzepowie, d. Powiatowa Szkoła Rolnicza Żeńska uruchomiona w 1923 r.

Gmina Stara Biała należy do dobrze rozpoznanych archeologicznie jednostek administracyjnych Mazowsza. Obszar gminy został przebadany w ramach programu "Archeologiczne Zdjęcie Polski". W wyniku tych badań doprowadzono do odkrycia i wpisania do ewidencji konserwatorskiej 134 stanowisk archeologicznych.

pdfGminna Ewidencja Zabytków425.67 KB

Karty zabytków architektonicznych

Herb Gminy Stara Biała

Uchwałą Nr 66/IX/07 z dnia 22 listopada 2007 roku Rada Gminy Stara Biała ustanowiła herb Gminy Stara Biała.

Herb Gminy Stara Biała

Podstawa historyczna

Herb Gminy Stara Biała stanowi tarcza typu hiszpańskiego jako najbardziej rozpowszechniona w naszym kraju. Jest to tarcza jednopolowa tłem czerwonym, na którym umieszczone są na osi tarczy dwa znaki graficzne: korona (złota) i pod nią herb Lubicz (biały). Korona ma nawiązywać do trzech elementów miejscowej tradycji historycznej:

  • okresu, gdy tutejsze włości stanowiły własność panującego (po inkorporacji Mazowsza w 1495 roku do Korony i powstania województwa płockiego),
  • posiadania dóbr bialskich w latach 1545-1555 przez królową Bonę Sforzę, żonę Zygmunta III Starego,
  • element trzeci - patronką parafii w Starej Białej jest Jadwiga Śląska (1174-1243), żona Henryka Brodatego, kanonizowana już w 1267 roku, czyli w zaledwie 24 lata po jej śmierci.

Herb Lubicz nazywany też w polskiej heraldyce Libicz, Luba, Lubow czy Łuba należy do najstarszych herbów szlacheckich w Polsce. Powszechnie przyjmuje się, że powstał w końcu XII wieku, około 1190 roku. Był bardzo rozpowszechniony wśród rodów polskich. Heraldycy doliczyli się blisko 900 nazwisk używających tego herbu. Do najsławniejszych Polaków pieczętujących się herbem Lubicz należał żyjący w XVII wieku hetman Stefan Żółkiewski. Na terenie gminy Stara Biała najbardziej zasłużonym rodem używającym tego herbu byli Piwniccy, związani z obecnym terenem gminy Stara Biała blisko 100 lat, od 1852 roku do 1945 roku. W 1852 roku Eugeniusz Piwnicki, właściciel majątku Sikórz, nabył dobra Srebrna drogą licytacji od Roberta Fuhrmanna, wysokiego urzędnika dworu carskiego. Dobra te przekazał swojemu synowi Stanisławowi. Piwniccy skoligaceni byli z innym zasłużonym rodem mazowieckim Zielińskimi, z których pochodził Gustaw Zieliński, poeta i kolekcjoner, którego zbiory bibliofilskie dały początek dzisiejszej bibliotece im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego. Piwniccy wybudowali w Srebrnej pałac położony w obszernym założeniu parkowym, które projektować miał słynny Stefan Celichowski, Sam pałac był dziełem architekta Kornelego Gabrielskiego, w swoim czasie bardzo wziętego budowniczego. Piwniccy wraz z Zielińskimi położyli ogromne zasługi dla rozwoju tej części Mazowsza, zwłaszcza na polu kultury, sztuki i oświaty. Pałace w Srebrnej i Sikorzu były miejscem pobytu czołowych twórców polskich, w tym Antoniego Słonimskiego, Juliana Tuwima, Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, Hieronima Morstina i innych. Obecnie pałac w Srebrnej stanowi jeden z najlepiej utrzymanych na Mazowszu obiektów zabytkowych. Jego właścicielem jest PKN Orlen. Herb Lubicz posiada w błękitnym polu podkowę srebrną ocelami w dół. Na barku i w środku podkowy znajdują się srebrne krzyże kawalerskie. W klejnocie natomiast, który w tej wersji herbu nie będzie używany - trzy pióra strusie.

Opis graficzny

Tarcza hiszpańska wpisana jest w prostokąt o stosunku boków 5:6. Dolny brzeg tarczy opiera się na okręgu o średnicy równej szerokości tarczy. W odległości 1/12 wysokości tarczy i od górnej krawędzi umieszczona jest złota korona o wysokości 3/12, a w odległości 1/24 od niej znajduje się srebrny herb Lubicz o wysokości 6/12 wysokości tarczy. Herb Lubicz pozostaje w odległości 3/24 od dolnego brzegu tarczy. Szerokość korony to 11/20 szerokości tarczy, a szerokość herbu Lubicz to 8/20 szerokości tarczy. Korona oraz herb Lubicz są położone symetrycznie wokół osi pionowej tarczy. Tarcza obwiedziona jest czarną linią o grubości 1,5 proc. szerokości tarczy. Zamiennie kolor złoty stosować można w grafice jako żółty, (CMYK: 5 Magenta i 100 Yellow), natomiast srebrny jako biały. Kolorystyka tarczy CMYK: 100 Magenta, 100 Yellow. Właściciel herbu może na bazie posiadanego uzasadnienia i kolorystyki utworzyć ozdobną wersję herbu oraz równolegle opracować sztandar i flagę gminy.

Pliki do pobrania:

jpgHerb Gminy Stara Biała (CDR)15.6 KB
jpgHerb Gminy Stara Biała (RGB 24 bity)117.75 KB
jpgHerb Gminy Stara Biała (CMYK 32 bity)228.93 KB

Podstawowe informacje o gminie Stara Biała

Gmina Stara Biała jest położona w środkowo-zachodniej części województwa mazowieckiego, nad północnym brzegiem Wisły. Najbliższym miastem powiatowym jest Płock. Jest to gmina wiejska. Urząd Gminy znajduje się w miejscowości Biała.

Gmina dzieli się na 25 sołectw, które są jej jednostkami pomocniczymi. Są to:

Biała (powierzchnia 546 ha)

Biała (nazwa topograficzna), położona nad rzeką Wierzbicą, dawniej zwana Bielicą, dziś Stara Biała. Wieś książęca, wzmiankowana w 1378 roku z okazji sprzedaży młyna książęcego. Od 1495 królewska, największa w województwie, dzierżawiona w 1-szej połowie XVI wieku przez Elżbietę Sierpską z Gaju, starościnę płocką. W tym czasie dobra Biała i Maszewo utworzyły tenutę, nadawaną przez króla, liczącą 800 hektarów roli, z czego 200 hektarów stanowiło wójtostwo. Wójtostwo to było większe niż przeciętna wieś szlachecka. Od 1543 roku dobra znalazły się w rękach królowej Bony - posesorki królewszczyzn mazowieckich.

W 1555 Bona zastawia je swojemu sekretarzowi Janowi Kroczewskiemu. Tenutariuszami Białej były znane w Koronie osobistości: w wieku XVI Stanisław Sierakowski kasztelan lędzki, jego syn Jan kasztelan brzeski, w końcu XVII Jan Dobrogost (Bonawentura) Krasiński, referendarz wielki koronny, wojewoda płocki, Jan Kazimierz Krasiński podskarbi koronny, Piotr Piwo sędzia ziemi gostynińskiej. Właścicielami wójtostwa Biała byli między innymi: ród Prawdziwców Ośnickich (m. in. Andrzej kasztelan raciążski i Jan, stolnik płocki). Paweł Kryski z Drobina, faworyt królowej Bony Jan Altensee - aptekarz królowej, potem burmistrz i aptekarz w Płocku. W 1662 roku w Białej stał dwór. W czasie zaborów kolonia Biała nazywała się wraz z kolonią Maszewo Szroetersdorf i należała do ekonomii rządowej, zarządzanej przez dzierżawców. Po uwłaszczeniu folwark w Białej przyłączony został do majoratu Furmanów w Brwilnie. Po odzyskaniu niepodległości folwark objął Mikołaj Szempliński, który gospodarował w nim do 1930 roku.

Bronowo Kmiece (powierzchnia 135 ha)

Bronowo Kmiece (dawniej Brunowo - nazwa pochodząca najprawdopodobniej od imienia Bruno) w XIV wieku własność książęca, w XV w. należało do Pawła z Radzanowa, protoplasty rodu Radzanowskich - Niszczyckich. Od XVI w. Zaleskich.

Bronowo Zalesie (powierzchnia 492 ha)

Bronowo Zalesie - pierwsza wzmianka w 1400 r., własność Bronowskich, drobnej szlachty zagrodowej, potem Zaleskich, Lempickich. Zboińskich i innych. Dawny zespół dworski z II-giej poł. XIX wieku, w chwili obecnej istnieje jedynie park. W 1880 Bronowo -wieś i folwark. Oprócz Bronowa Zalesie istniało Bronowo Gąsiory (od XVI wieku duży folwark), Nagórne i Sady, połączone w l ćwierci XVIII wieku do Zalesia. W Kmiecym był wiatrak i karczma.

Brwilno (powierzchnia 1372 ha)

Brwilno (wcześniej Brwielino, Brwilino, nazwa pochodząca od Brwiela lub Brwioła - brew, brwi), wieś własności zamożnej szlachty z rodu Prawdziwców, na pocz. XV wieku należąca do Gluczewskich, od 1444 roku do poł. XVII do Kryskich - znane na Mazowszu rody rycerskie. W pierwszej połowie XVI wieku była to jedna z największych wsi szlacheckich w okolicy. W 1651 z rąk Doroty z Kryskich Berżewiczowej przeszła w posiadanie biskupa płockiego, który zastawił Brwilno norbertankom płockim wraz z prawem patronatu do kościoła. W roku 1757 dobra przeszły na skarb Rzplitej, od którego przejął je Ignacy Zboiński, kasztelan płocki. Po rozbiorach przejęta na skarb - Brwilno jest wówczas ośrodkiem dóbr rządowych wielu nieruchomości. Folwark "donacyjny" Brwilno należy do majoratu Łąck, najpierw do Romana Fuhrmanna, łowczego dworu carskiego, przewodniczącego Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, potem jego syna Mikołaja i wnuka Grzegorza. W XIX wieku postawiono tu drewniany dwór. W roku 1930 własność Jabłońskich. W 1817 w Brwilnie funkcjonował szpital parafialny "w pruski mur postawiony, pokryty słomą".

Dziarnowo (powierzchnia 737 ha)

Dziarnowo (prawdopodobnie nazwa topograficzna od staropolskiego dziarn lub darń -darń, lub dziarno - żwir, ziemia z drobnymi kamykami), pierwsza wzmianka w XIII wieku, własność książęca a potem starostwa płockiego. Było tu też wójtostwo. W 1883 przy wsi szkółka elementarna, 2 wiatraki, olejarnia i karczma rządowa.

Kamionki (powierzchnia 566 ha)

Kamionki siedziba szlachty zagrodowej herbu Dołęga - od XV w. Kamieńskich lub Kamińskich. Folwark istniał już w XVI w. W XVII w. Żółtowskich, w XVIII w. Rościszewskich, w XIX w. znów Kamińskich.

Kobierniki (powierzchnia 339 ha)

Wieś Kobierniki (nazwa służebna, prawdopodobnie pochodząca od "tego, kto wyrabia kobierce") w 1883 roku należąca do Stanisława Piwnickiego, posiadała młyn wodny nad Wierzbicą o dwóch gankach, w pobliżu był "okop przedhistoryczny" i takież cmentarzysko. "Niegdyś" należały do Kobiernickich, Przeciszewskich, Jaworowskich, Karnkowskich oraz Zboińskich.

Kowalewko (powierzchnia 290 ha)

Kowalewko pojawia się jako folwark Srebrnej po raz pierwszy w 1641 roku i pozostaje w dobrach do połowy XIX w. Potem własność Makowskich, Czplickich i Jeleniewskich. W roku 1883 wieś i folwark. W lesie należącym do Kowalewka, niedaleko Sikorza, odkryto podobno w 1859 roku ołtarz kamienny słowian przedchrześcijańskich ogromnej wielkości -informacja z 1883 roku, nie potwierdzona w literaturze.

Kruszczewo (powierzchnia 287 ha)

Kruszczewo wieś była uposażeniem kolegiaty św. Michała w Płocku co najmniej od XIV wieku. W 1674 i1712 stał tu dwór. Było też wójtostwo.

Ludwikowo (powierzchnia 64 ha)

Mańkowo (powierzchnia 246 ha)

Maszewo (powierzchnia 385 ha)

Maszewo - wieś królewska, wchodząca w skład starostwa płockiego. W XVI wieku liczyła ok. 300 ról osadzonych kmieciami. Od l ćwierci XVI wieku wraz z Białą stanowi tenutę największą w województwie. W roku 1819 w kolonii Maszewo, na trakcie z Płocka do Torunia, znajdowała się karczma rządowa zwana czerwoną, wypuszczana przez sekcję Ekonomiczną Komisji Woj. Płockiego w dzierżawę. W 2 pół. XIX wieku powstał tu cmentarz ewangelicko - augsburski (od 1951 roku zamieniony na rzymsko - katolicki przy parafii św. Jadwigi w Maszewie Dużym, w chwili obecnej nie istnieje). Maszewo, zasiedlone przez kolonistów niemieckich na przełomie XVIII i XIX wieku, jawi się jako jeden z ważniejszych ośrodków luterańskich na Mazowszu płockim. Wielka szkoda, że ślad społeczności ewangelickiej, wprawdzie obcej narodowo, kulturowo i religijnie, ale tak szybko ulegającej polonizacji, wzbogacającej i współbrzmiącej z polską kulturą, z ewangelickim system wartości - rzetelność, sumienność, spolegliwość, obowiązkowość, dokładność, punktualność, uczciwość, ekumeniczne zaangażowanie, uniwersalizm, został w Maszewie zupełnie zatarty. W roku 1827 wieś rządowa Maszewo i kolonia Maszewo. W roku 1885 istniały tu dwa domy modlitwy: luterański i braci Morawskich oraz szkółka ewangelicka. Istniał też browar, dwie olejarnie, wiatrak, 3 sklepy, szynk i karczma. Do Maszewa Wielkiego należały wówczas dwie osady rządowe: osada karczmiarska i młyńska wraz z młynem wodnym. Osada Maszewo powstała z uwłaszczonych gruntów. W końcu XIX wieku postawiono tu dwór drewniano-murowany.

Maszewo Duże (powierzchnia 263 ha)

Miłodróż (powierzchnia 199 ha)

Miłodróż pierwsze wzmianki w początkach XVI w. Własność Miłodroskich, do XVIII w. roku 1817 istnieje jako wieś szlachecka. W 1885 roku jest to wieś i folwark.

Nowa Biała (powierzchnia 289 ha)

Nowe Bronowo (powierzchnia 169 ha)

Nowe Draganie (powierzchnia 216 ha)

Nowe Proboszczewice (powierzchnia 512 ha)

Nowe Trzepowo (powierzchnia 469 ha)

Ogorzelice (powierzchnia 321 ha)

Ogorzelice wieś znana od połowy wieku XV, jako własność rycerza Oracego herbu Rola. W XVI własność Konarskich, Niszczyckich i Zaleskich, w l poł. XVII wieku Pintowskich, w poł. XVIII Zakrzewskich. W końcu XVIII wieku Wawrzyńca Żochowskiego. W 1775 roku zabudowania dworskie i gospodarcze wzmiankowane są po raz pierwszy. W 1806 był tu dwór drewniany, kuźnia i karczma. W 1817 własność W. Dzierżanowskiego. W roku 1822 wieś "z gatunku wolna szlachecka", administrowana przez Krystynę z Zochowskich Dzierżanowską, posiada zabudowania dworskie: dom mieszkalny, drewniany, "z balów tartych, w węgieł postawionych", stajnię, kurniki, spichlerz, dwie stodoły, i inne zabudowania gospodarcze oraz 8 siedzisk wiejskich, kuźnię, karczmę i pola i ogrody dworskie. W 1832 roku Polczyckich, od 1855 Zboińskich, od 1864 Grabowskich. W poł. XIX wieku zostaje tu zbudowany dwór murowany. Od 1929 Gorczyńskich.

Srebrna (powierzchnia 497 ha)

Srebrna (dawniej Śrzebrna, Srzebna) nadana została w 1383 roku przez Siemowita IV, księcia płockiego Pawłowi (Paszkowi) z Radzanowa herbu Prawda, chorążemu warszawskiemu. Wtedy też powstała zapewne pierwsza siedziba mieszkalna. W końcu XV wieku Srebrna należała do Andrzeja Radzanowskiego, który w 1517 roku, już po zmianie nazwiska na Niszczycki, został wojewodą płockim, a później bliskim współpracownikiem króla Zygmunta Augusta. Niewykluczone, że Andrzej Radzanowski - Niszczycki byt potomkiem pierwszego właściciela, Pawła z Radzanowa. Trwałym śladem podkreślającym znaczenie rodu Niszczyckich jest renesansowy nagrobek w katedrze płockiej, wzniesiony w 1560 roku kanonikowi płockiemu, krakowskiemu i gnieźnieńskiemu, kanclerzowi kurii płockiej Bartłomiejowi Niszczyckiemu. W 4 ćw. XVIII Srebrna należy do Mańkowskiego, w 1842 roku nabyta z licytacji przez Roberta Fuhrmanna. Od 1852 również drogą licytacji dobra zostają własnością Eugeniusza Piwnickiego i jego żony Jadwigi z Hoffmannów, od 1872 ich syna Stanisława. W roku 1898 jego córka Maria Piwnicka wychodzi za mąż za Tadeusza Zielińskiego, który 4 lata później odkupił dobra od rodziny żony. Założenie dworskie powstało ok. 1800 roku, nad Wierzbicą. Wybudowano wówczas klasycystyczny dwór i oficynę. W latach 70-siątych XIX wieku nastąpiła pierwsza przebudowa dworu prawdopodobnie wg. projektu arch. K. Gabrielskiego. W latach 80-siątych XIX wieku dobra Srebrna składały się z folwarków Srebrna i Mańkowo. W końcu XIX wieku powstały zabudowania folwarku: gorzelnia, magazyn spirytusu i spichlerz. Ok. 1900 r. został założony park krajobrazowy wg. projektu St. Celichowskiego, jednego z najwybitniejszych planistów polskich. W roku 1902 nastąpiła druga przebudowa dworu i połączenie go z oficyną. Rodzina Zielińskich zasłużyła się dla kultury Mazowsza poprzez dar cennego księgozbioru, zgromadzonego przez dziesiątki lat wielkim nakładem starań i kosztów przez Gustawa Zielińskiego, ojca właściciela Srebrnej, ofiarowany Towarzystwu Naukowemu Płockiemu, tworzący trzon Biblioteki noszącej odtąd imię Zielińskich. Dobra Srebrna były poważnie zadłużone w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, kilkakrotnie właścicielowi groziła licytacja majątku. Tadeusz Zieliński utrzymał jednak dobra aż do swojej tragicznej śmierci w 1920 roku, kiedy to oddział wojsk bolszewickich uprowadził Konstantego do Wieczfni pod Mławą. Tam Konstanty Zieliński, wraz z innymi obywatelami ziemskimi, został zamordowany. Podczas wojny bolszewickiej 1920 roku dwór doznał nieznacznych uszkodzeń. Wdowa po tragicznie zmarłym Tadeuszu Zielińskim, Maria z Piwnickich, uczyniła rezydencję w Srebrnej ośrodkiem życia kulturalnego. Jej dom w okresie międzywojennym odwiedzali m. in. Julian Tuwim i Tadeusz Dołęga - Mostowicz. Ciekawostką jest fakt, że to właśnie w tych okolicach nakręcono pierwszą ekranizację książki "Znachor". W roku 1945 majątek przechodzi z rąk Marii z Piwnickich Zielińskiej na własność Skarbu Państwa. W latach 1978-82 gruntowny remont i adaptacja dla potrzeb ośrodka szkoleniowego MZRiP - dziś ORLEN S.A.

Stara Biała (powierzchnia 735 ha)

Biała (nazwa topograficzna), położona nad rzeką Wierzbicą, dawniej zwana Bielicą, dziś Stara Biała. Wieś książęca, wzmiankowana w 1378 roku z okazji sprzedaży młyna książęcego. Od 1495 królewska, największa w województwie, dzierżawiona w 1-szej połowie XVI wieku przez Elżbietę Sierpską z Gaju, starościnę płocką. W tym czasie dobra Biała i Maszewo utworzyły tenutę, nadawaną przez króla, liczącą 800 hektarów roli, z czego 200 hektarów stanowiło wójtostwo. Wójtostwo to było większe niż przeciętna wieś szlachecka. Od 1543 roku dobra znalazły się w rękach królowej Bony - posesorki królewszczyzn mazowieckich.
W 1555 Bona zastawia je swojemu sekretarzowi Janowi Kroczewskiemu. Tenutariuszami Białej były znane w Koronie osobistości: w wieku XVI Stanisław Sierakowski kasztelan lędzki, jego syn Jan kasztelan brzeski, w końcu XVII Jan Dobrogost (Bonawentura) Krasiński, referendarz wielki koronny, wojewoda płocki, Jan Kazimierz Krasiński podskarbi koronny, Piotr Piwo sędzia ziemi gostynińskiej. Właścicielami wójtostwa Biała byli między innymi: ród Prawdziwców Ośnickich (m. in. Andrzej kasztelan raciążski i Jan, stolnik płocki). Paweł Kryski z Drobina, faworyt królowej Bony Jan Altensee - aptekarz królowej, potem burmistrz i aptekarz w Płocku. W 1662 roku w Białej stał dwór. W czasie zaborów kolonia Biała nazywała się wraz z kolonią Maszewo Szroetersdorf i należała do ekonomii rządowej, zarządzanej przez dzierżawców. Po uwłaszczeniu folwark w Białej przyłączony został do majoratu Furmanów w Brwilnie. Po odzyskaniu niepodległości folwark objął Mikołaj Szempliński, który gospodarował w nim do 1930 roku.

Stare Draganie (powierzchnia 220 ha)

Stare Proboszczewice (powierzchnia 489 ha)

Proboszczewice wieś, położona nad rzeką Wierzbicą, od XII własność prepozytów kapituły płockiej. Prawdopodobnie swą nazwę wzięły od prepozyta, czyli od proboszcza kapituły już w XIII wieku. Od końca XVIII wieku dobra rządowe ekonomii Brwilno. W roku 1822 to wieś narodowa. W 1828 był tu młyn. W 1888 roku wieś z kościołem, karczmą i folwark. Słynne w Rzplitej ze względu na wielkie grodzisko, największe na Mazowszu, położone w południowej części wsi, nazywane przez okolicznych Kosmatą Górą lub Szweckimi Okopami: "miejsce warowne, które utworzone zostało dawnemi czasy z ogromnych wałów w pośród błot dla obrony przeciw najazdom Prusów" (Nowowiejski, str. 22), sławne z bitwy na początku XVI wieku pomiędzy krzyżakami a Mazowszanami zwycięsko broniącymi kraju pod dowództwem Andrzeja Sierpskiego, starosty płockiego. Z Proboszczewic pochodził sławny Piotr, wielbiciel Kopernika, który zasłynął w połowie XVI wieku jako wybitny astronom i astrolog na katedrze Uniwersytetu Krakowskiego.

Trzebuń (powierzchnia 447 ha)

Trzebuń (dawniej Trzeboń, nazwa pochodząca od imienia Trzebomysł, Trzebosław), w XVI w. był wsią kanoników katedralnych, tak jak i Proboszczewice. W XVII i XVIII wieku stał tu dwór. Za rządów pruskich dobra i wioski zostały kapitule odebrane i włączone do dóbr skarbowych Ekonomii Brwilno. W roku 1824 w Trzebuniu znaleziono skarb monet starożytnych, m. in. angielskich, duńskich, niemieckich, czeskich i węgierskich z XI wieku, „objaśniony" przez J. Lelewela. Grodzisko wzmiankowane w 1888 roku.

Ulaszewo (powierzchnia 209 ha)

Ulaszewo (wcześniej Uliaszewo) wieś była własnością kolegiaty św. Michała w Płocku. Istnieje co najmniej od XVI wieku. Dobra te były z reguły zastawiane lub wydzierżawiane, a dochody szły na rzecz kolegiaty. W XIX wieku wieś przechodzi na własność skarbu. Było tu też wójtostwo.

Włoczewo (powierzchnia 401 ha)

Włoczewo istniejące już w XVI wieku, własność szlachty zagrodowej. Dopiero w połowie XIX wieku powstaje większy folwark, przy folwarku wiatrak i karczma. Był tu również, być może z początku XX w., dwór murowany i park, lecz tak jak i wiatrak zostały zniszczone w okresie powojennym.

Wyszyna (powierzchnia 209 ha)

Wyszyna (wcześniej Wisina, nazwa topograficzna, oznaczająca teren wysoko położony w okolicy narażonej na powodzie), w dokumencie z 1349 roku wieś wymieniona jako należąca do kasztelanii wyszogrodzkiej. W 1578 posiada już młyn "doroczny". W roku 1895 wieś i folwark nad Wierzbianką, również posiada młyn wodny.

Pozostałe informacje

Miejscowości: Ludwikowo, Nowe Bronowo i Stare Draganie mają status wsi przypisanych do sołectw. I tak: Ludwikowo jest przypisane do sołectwa Ulaszewo, Nowe Bronowo do sołectwa Bronowo Kmiece i Stare Draganie do sołectwa Nowe Draganie.

Ogółem powierzchnia gminy wynosi 111,12 km2, co stanowi 6,18% powierzchni powiatu płockiego, 0,31% powierzchni województwa mazowieckiego i 0,03% powierzchni Polski.

Grunty rolne stanowią 80,0%, lasy 10,7%, inne grunty 7,8%, a nieużytki 1,5% powierzchni gminy.

Przez tereny Gminy przebiegają drogi:

  • gminne długości 64,239 km
  • powiatowe długości 45 km
  • wojewódzkie długości 24,827 km
  • droga krajowa Nr 60 długości 1 km
  • oraz linia kolejowa łącząc Płock z Sierpcem.

Z Płockiem gmina jest połączona miejskimi liniami komunikacyjnymi nr 25, 100, 101, 102, 103, 104, 110, 111.

Jak do nas dojechać: szukaj na mapie zumi.pl.

Historia

Pierwsze wzmianki o gminie Stara Biała, a w szczególności o wsi Biała pochodzą z 1378 roku. Jest mowa o wsi książęcej, natomiast od 1495 roku Biała figuruje jako wieś Królewska. Od 1495 roku tereny obecnej gminy znalazły się w rękach Królowej Bony. Następnie ziemie te przechodziły w ręce różnych rodów: Kroczewskich i Sierakowskich, w XVII i XVIII własność państwa Krasińskich i Piwów, w XIX wieku Fuhrmanów. W okresie międzywojennym znaczna część terenów gminy należała do rodziny Szemplińskich.

Po drugim i trzecim rozbiorze Polski (1793-1795) teren obecnej gminy wcielono do tzw. Nowych Prus Wschodnich. W latach 1807 - 1809 cały obszar gminy znajdował się w departamencie płockim Księstwa Warszawskiego. W tym czasie wprowadzono podział na gminy jako najniższe jednostki administracji państwowej. Wcześniej posługiwano się kościelnym podziałem na parafie. Ośrodki parafialne dzisiejszej gminy Stara Biała powstały w pierwszym okresie XII wieku w miejscach dóbr: duchownych - Proboszczewice, królewskich - Stara Biała i rycerskich - Brwilno. Pierwsza siedzibą gminy, aż do okresu powojennego było Brwilno. Obszar gminy, jej granice sięgały na zachodzie do rzeki Skrwy i obejmowały część terenu dzisiejszych gmin Brudzeń Duży i Płock.

Polecamy

  • Portal odpadowy ZGRP
  • Internetowa Telewizja Regionalna
  • Powiat Płocki
  • Witryna Obywatelska Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
  • NSR - Narodowe Siły Rezerwowe
  • ePUAP - Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej
  • Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • Pomoc w zarządzaniu mikro firmą - Mikroporady.pl
  • KRUS: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
  • Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego
  • Związek Gmin Regionu Płockiego
  • Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
  • Monitor Polski
  • Elektroniczny Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego
  • Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Płockiej
  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie
  • Agencja Restrukturyzacji i Modernizacjo Rolnictwa
  • Główny Urząd Statystyczny
  • Mapa Aktywności Organizacji Pozarządowych Związku Gmin Regionu Płockiego
  • Rzecznik Praw Obywatelskich
  • Powiatowa Sieć Dialogu
  • e-Deklaracje
© 2024 Gmina Stara Biała - Urząd Gminy | Realizacja: StudioAlfa.pl - Projektowanie stron Joomla CMS.
Polityka plików cookies